Nova Stilo: 11. Simplification

Esperanto has accumulated some cruft over the years, and Nova wants to make things simpler. While the remainder of the changes is systematic, some of them are piecemeal and require simplification word by word.

There are four main areas in which this simplification occurs:

Simplification of grammatical structures that come from a specific language. For instance, the form "ju pli... des pli..." from German "je mehr... desto mehr..." is simplified. In Nova, you can use either "yu" or "des" in both cases, or leave them both out entirely. "Ju pli mi pensas des pli mi ploras" ("the more I think the more I cry") could be any of "yu pli mi pensas yu pli mi ploras," "des pli mi pensas des pli mi ploras," or even just "pli mi pensas pli mi ploras" in Nova.

Creation of true synonyms of existing words or parts of their meaning, allowing for independent use of new forms with the same range of meaning as old forms (or a subset). An example we already saw is the word "ez," which is a true synonym of "kivoye." A partial synonym is the adjective "maha" in the sense of "great," which is currently covered by "granda" (big).

Simplification of the vocabulary by replacing roots that are not international in nature with word combinations, where possible.

Simplification of sounds that are overly complex, like "monstro" for monster.

Dum jarcento Esperanto amasis kelkajn komplikaĵojn, kiujn Nova volas plisimpligi. La ŝanĝoj viditaj ĝis nun estas sistemaj, sed tiuj ĉi estas disaj kaj bezonas pokazan rigardon.

Temas pri qefe kvar areoy da simpligo:

    Simpligo de gramatikaj strukturoj el un lingo. Ekzemple la formo "ju pli... des pli...", kiu estas germandevena, simpliĝas al "yu pli... yu pli..." au "des pli... des pli...". Se oni preferas, oni eĉ povas ellasi tiujn markilojn entute: "Ju pli mi pensas des pli mi ploras" povus iĝi iun ayn el "yu pli mi pensas yu pli mi ploras," "des pli mi pensas des pli mi ploras," or eĉ nur "pli mi pensas pli mi ploras" en Nova.

    Kreado de veraj sinonimoj por signifo tuta aŭ parta de vorto. Tio povas okazi kaj por belsoneco, kaj por internaciigo, kaj por precizigo. Ekzemplo de unua estas "ez," kion ni jam vidis kiel perfekta, sed pli mallonga sinonimo de "kivoye". Dua estas aldono de signifo "pilko" al la vorto "balo." Oni povas fari tion, ĉar en Nova oni kutime diras "dancosmo" por la malnova signifo de balo. Ekzemplo de tria estas la nova adjektivo "maha" el sanskrito, kiu precizigas la signifon "moŝta" de "granda". (Ekzemple en maha reĝo, maharaĝo.)

    Simpligo de la vortaro per anstataŭigo de radikoj ne internaciaj per vortfarado.

    Simpligo de sonoj tro malfacilaj aŭ kompleksaj, ekz. ĥ aŭ moNSTRo

Dum yarcento Esperanto amasis kelka komplikajoy, kiu Nova volas plisimpligi. Xandjoy vidita djis nun estas sistema, sed hiuy estas disa y bezonas pokaza rigardo.

Temas pri qefe kvar areoy da simpligo:

Simpligo de gramatika strukturoy el un lingo. Ekzemple, formo "yu pli... des pli...", kiu estas germandevena, simplidjas al "yu pli... yu pli..." au "des pli... des pli...". Se oni preferas, oni eq povas ellasi tiu markiloy entute: "Ju pli mi pensas des pli mi ploras" povus idji ainiu el "yu pli mi pensas yu pli mi ploras," "des pli mi pensas des pli mi ploras," or eq nur "pli mi pensas pli mi ploras" en Nova.

Kreado de vera sinonimoy por signifo tuta au parta de vorto. Tio povas okazi y por belsoneco, y por internaciigo, y por precizigo. Ekzemplo de una estas "ez," kio ni yam vidis kiel perfekta, sed pli mallonga sinonimo de "kivoye". Dua estas aldono de signifo "pilko" al vorto "balo." Oni povas fari tio, qar en Nova oni kutime diras "dancosmo" por malnova signifo de balo. Ekzemplo de tria estas nova adyektivo "maha" el sanskrito, kiu precizigas signifo "moxta" de "granda". (Ekzemple en maha redjo, maharadjo.)

Simpligo de vortaro per anstatigo de radikoy ne internacia per vortfarado.

Simpligo de sonoy tro malfacila au kompleksa, ekz. kh au moNSTRo