Nova Stilo: 7. Adverbs

In many languages, adverbs have two very different functions that put them in conflict with each other. One function is to be an adjective to verbs, from which they originally get their name. The other is to modify entire sentences or sentence parts. You can see the difference in the sentences, “He laughed happily” vs. “Happily, he laughed.” In the first case, it’s the laughing that is happy. In the second, it’s the circumstance. On the other hand, in other languages, the same word is used for proper adverbs and adjectives.

In Nova, the function of proper adverbs can switch from adjective to adverb, that is it can either have the adjectival ending -a or the adverbial ending -e. This is particularly useful when different languages use adverbs or adjectives, as in the case of the copula, “to be” - esti. In English, for instance, adjectives are used where German prefers adverbs. Esperanto prefers adverbs, but this causes many mistakes, so that Nova leaves it to the particular speaker. “It’s early” = “Es ist früh” = “Estas frue” = “Estas frua”

The newfound freedom in using the adverbial -e makes it possible to reuse it as a pseudo-propositional ending. Esperanto already uses adverbial pseudo-propositional phrases, but they are generally followed by a real preposition: “Donu al mi ĉiujn artikolojn rilate al skandalo” means “Give me all articles regarding the scandal.” In Nova, it is generally allowable to use an adverb (without preposition) as a pseudo-proposition. This makes it possible to avoid uncertainty about which preposition to use, which is a stumbling block between languages.

Take the example of “on” vs. “in”. One is on an island or a beach, in a forest or a room. That’s because we consider islands and beaches surfaces, while forests and rooms are enclosed spaces. What about a clearing? How about a meadow? Is a street enclosed, or an alley? Because of this, Nova allows the use of the pseudo-propositional “loke” instead of in or on (en or sur in Esperanto). One can be “sur pladjo” or “loke pladjo”.

Because one can simply create the preposition that expresses the relation between the remainder of the sentence and a fragment, the general proposition “je” is typically abandoned. In current Esperanto, it is often used to indicate time and date, where in Nova a pseudo-proposition would be used. “je la kvina” means “at five o’clock” in Esperanto, while it would be “hore kvina” in Nova.

En multaj lingvoj, adverboj havas du tre malsamajn funkciojn kiu konfliktas unu kun la alia. Unu konsistas el esti adjektivoj por verboj, el kiu ili akiris sian nomon. La alia estas modifi tutajn frazojn aŭ frazerojn. Vi povas vidi la diferencon en la frazoj, "li ridis feliĉe" kaj "feliĉe, li ridis." En unua kazo, temas pri feliĉeco de rido, en la due pri feliĉeco de cirkumstancoj.

En Nova, veraj adverboj povas kaj havi adjektivan kaj adverban finajon. Tio precipe utilas kiam diversaj lingvoj uzas adverbojn kaj adjektivojn malsame, kiel ofte okazas kun la ekvivalento de la verbo esti. En la angla, ekzemple, oni uzas adjektivojn kiam en la germana oni preferas adverbojn. En Esperanto, oni preferas adverbojn, sed tio kaŭzas plurajn erarojn. Nova do preferas elektebligi tion al parolanto. "It's early" = "Es ist früh" = "Estas frue" = "Estas frua"

La nove elpensita libero uzi adverban -e ebligas ĝian reuzon kiel pseŭdo-prepozicia indikilo. Esperanto jam uzas pseŭdo-prepoziciajn konstruaĵojn, sed ili aldoniĝas per vera prepozicio. "Donu al mi ĉiujn artikolojn rilate al skandalo" Rimarku ke "rilate" ne estas vera adverbo, dum ĝi uzas "al" kiel subtena prepozicio. En Nova, oni povas ellasi la prepozicion: "Donu al mi omniu artikoloy rilate skandalo." Tio ebligas uzadon de novaj prepozicioj kiam oni malcertas pri aplikebla.

Konsideru la ekzemplon de en kaj sur. Oni estas sur insulo, sed en ĉambro. Oni estas sur plaĝo sed en arbaro. La distingo estas inter surfaco kaj ĉirkaŭata spaco. Sed tiu distingo ne ĉiam klaras. Ĉu oni estas sur aŭ en herbejo? Ĉu sur aŭ en strato, ŝoseo, autovojo, fervojo? Pro tio konfuzo, Nova ebligas uzadon de prepozicia "loke" aŭ "eye". Oni estas "sur pladjo" aŭ "loke pladjo."

Ĉar oni povas krei prepozicion kiam ne klaras kiun uzi, oni kutime ne uzas la universalan prepozicion "je". Kiam oni uzas ĝin kutime en Esperanto, indikante tempon, oni uzas prepoziciajn hore kaj tage. Ni renkontos "je la kvina" en Esperanto, sed "hore kvina" en Nova.

En multa lingvoy, adverboy havas du tre malsama funkcioy kiu konfliktas reciproke. Un konsistas el esti adyektivoy por verboy, el kiu ili akiris mema nomo. La alia estas modifi tuta frazoy au frazeroy. Vi povas vidi diferenco en frazoy, “li ridis feliĉe” y “feliĉe, li ridis.” En una kazo, Nova dirus “li ridis feliqa”, en dua “feliqe li ridis”.

En Nova, vera adverboy povas kay havi adyektiva kay adverba finayo. Tio precipe utilas kitempe diversa lingvoy uzas adverboy y adyektivoy malsame, ez ofte okazas kun ekvivalento de verbo esti. En angla, ekzemple, oni uzas adyektivoy kikaze en germana oni preferas adverboy. En Esperanto, oni preferas adverboy, sed tio kauzas plura eraroy. Nova do preferas elektebligi tio al parolanto. “It’s early” = “Es ist früh” = “Estas frue” = “Estas frua”

Nove elpensita libero uzi adverba -e ebligas jian reuzon ez pseudo-prepozicia indikilo. Esperanto yam uzas pseudo-prepozicia konstruajoy, sed ili aldonidjas per vera prepozicio. “Donu al mi ĉiujn artikolojn rilate al skandalo.” Rimarku ke “rilate” ne estas vera adverbo, dum ji uzas “al” ez subtena prepozicio. En Nova, oni povas ellasi tiu prepozicio: “Donu al mi omniu artikoloy rilate skandalo.” Tio ebligas uzado de nova prepozicioy kitempe oni malcertas pri aplikebla.

Konsideru ekzemplo de en y sur. Oni estas sur insulo, sed en qambro. Oni estas sur pladjo sed en arbaro. Distingo estas inter surfaco y qirkauata spaco. Sed tiu distingo ne omnitempe klaras. Qu oni estas sur au en herbeyo? Qu sur au en strato, xoseo, autovoyo, fervoyo? Pro tio konfuzo, Nova ebligas uzado de prepozicia “loke” au “eye”. Oni estas “sur pladjo” au “loke pladjo.”

Qar oni povas krei prepozicio kitempe ne klaras kiu uzi, oni kutime ne uzas universala prepozicio “je”. Kitempe oni uzas ji kutime en Esperanto, indikante tempo, oni uzas prepoziciay hore y tage. Ni renkontos “je la kvina” en Esperanto, sed “hore kvina” en Nova.